Κολποσκόπηση

Η κολποσκόπηση είναι μια ειδική εξέταση που γίνεται στο ιατρείο και δίνει τη δυνατότητα στο γυναικολόγο να εξετάσει με λεπτομέρεια τον τράχηλο της μήτρας, μέσω ενός ειδικού οργάνου, του κολποσκοπίου. Όλες οι γυναίκες των οποίων το τεστ Παπ είναι παθολογικό θα πρέπει να υποβάλλονται σε κολποσκόπηση. Η κολποσκόπηση γίνεται ιδανικά αμέσως μετά την περίοδο και πριν την ωορρηξία. Η εξέταση διαρκεί 5-10 λεπτά και είναι ανώδυνη και αναίμακτη.

Για την κολποσκόπηση η γυναίκα κάθεται σε γυναικολογική θέση (όπως και στη λήψη του τεστ Παπ). Τοποθετείται ο κολποδιαστολέας στον κόλπο και αποκαλύπτεται ο τράχηλος της μήτρας. Στη συνέχεια, βαμβάκι εμποτισμένο σε ειδικό υγρό (αραιό διάλυμα οξεικού οξέος ή διάλυμα ιωδίου – Lugol) εφαρμόζεται επάνω στον τράχηλο και το υγρό αφήνεται να απορροφηθεί για 30 δευτερόλεπτα.

Αυτό θα βοηθήσει στον εντοπισμό τυχόν ανώμαλων κυττάρων του τραχήλου.

Οι περισσότερες γυναίκες δεν το βρίσκουν οδυνηρό αν και μπορεί να τσούξει λίγο. Η εικόνα που βλέπει ο γιατρός με το κολποσκόπιο ποικίλλει αναλόγως αν υπάρχουν ή όχι παθολογικά κύτταρα. Εκεί ο γιατρός αποφασίζει αν θα χρειαστεί να πάρει κάποια απλή βιοψία.

Οι βιοψίες λαμβάνονται από τα σημεία εκείνα που παρουσιάζουν τις σοβαρότερες βλάβες, μπαίνουν σε ξεχωριστά φιαλίδια που περιέχουν φορμόλη και αποστέλλονται σε παθολογοανατομικό εργαστήριο για να διαγνωσθεί η σοβαρότητα της βλάβης και ταυτόχρονα να αποφασιστεί η κατάλληλη θεραπεία.

Παρά το γεγονός ότι το εμβόλιο κατά του ιού HPV (Human Pappilloma Virus, ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων) χορηγείται πλέον δωρεάν από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας μας, μέχρι σήμερα έχει εμβολιαστεί μόλις το 7% των κοριτσιών. Το αντίστοιχο ποσοστό στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες είναι πολύ μεγαλύτερο και μάλιστα στη Μεγάλη Βρετανία αγγίζει το 70% στις ηλικίες 9-15 ετών. Ποιοι είναι οι λόγοι που εμποδίζουν τους έλληνες γονείς να θωρακίσουν αποτελεσματικά με το συγκεκριμένο εμβόλιο -όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί- τα κορίτσια τους από το δεύτερο συχνότερο γυναικείο καρκίνο μετά από εκείνον του μαστού; Διαβάστε τις απαντήσεις στα εύλογα ερωτήματα που γεννιούνται για το θέμα και κρίνετε εάν θα πρέπει να συνεχίσετε να το αντιμετωπίζετε με επιφυλακτικότητα.

Οι προληπτικές εξετάσεις υπάρχουν ήδη και προσφέρονται στις γυναίκες είναι: το τεστ Παπ, τη μετεξέλιξη του Παπ που ονομάζεται κυτταρολογία υγρής φάσης, αλλά και το πιο νέο HPV DNA test, το οποίο αφορά γενετική ανάλυση του ιού HPV, ο οποίος έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί τον κύριο «ένοχο» για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας – το ΗPV DNA τεστ διεξάγεται από διαφορετικά κέντρα και στη χώρα μας με κόστος που κυμαίνεται στα 120 ευρώ αλλά δεν καλύπτεται από τα Ταμεία.

Οι συμβατικές αυτές εξετάσεις εμφανίζουν κενά: Στις 100 γυναίκες που κάνουν τεστ Παπ οι 90 λαμβάνουν φυσιολογικό αποτέλεσμα και μόνο οι 10 παθολογικό. Ωστόσο από 100 γυναίκες με προκαρκινική ή διηθητική αλλοίωση ποσοστό της τάξεως του 20%-30% λαμβάνει ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα ενώ στην πραγματικότητα έχει ήδη αλλοίωση στον τράχηλο της μήτρας – το Παπ παρουσιάζει υποκειμενικότητα που εξαρτάται από το πόσο καλός είναι ο ειδικός που λαμβάνει το δείγμα, πόσο καλός είναι ο ειδικός που εξετάζει το δείγμα, καθώς και πόσο σωστά έχει εφαρμοστεί η παρασκευαστική τεχνική ώσπου να εξεταστεί το δείγμα.

Την ίδια στιγμή από το 10% των γυναικών με παθολογικό αποτέλεσμα το 3% εμφανίζει σοβαρή αλλοίωση στον τράχηλο, ενώ το 7% ήπια, σύμφωνα με το τεστ Παπ.

Από το 3% των γυναικών με σοβαρή αλλοίωση περίπου οι μισές ανήκουν πράγματι στην ομάδα “υψηλού κινδύνου” για καρκίνο, με αποτέλεσμα να πρέπει να υποβληθούν άμεσα σε θεραπεία, αλλά οι υπόλοιπες τελικώς δεν έχουν κάποιο ανησυχητικό πρόβλημα.

Ας πάρουμε τώρα την ομάδα του 7% που με το συμβατικό τεστ Παπ κρίνεται ότι εμφανίζει ήπιο πρόβλημα. Εξ αυτών των γυναικών το 80% πράγματι δεν εμφανίζει κάποια ανησυχητική προκαρκινική αλλοίωση, ωστόσο το 20% αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα τη στιγμή που έχει λάβει ένα σχετικά ήπιο αποτέλεσμα.

Σημειώνεται ότι σε περίπτωση παθολογικού τεστ Παπ οι γυναίκες παραπέμπονται για κολποσκόπηση κατά την οποία λαμβάνονται και βιοψίες για ανάλυση. Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο ακολουθεί θεραπεία που αφορά την αποκαλούμενη κωνοειδή εκτομή, την αφαίρεση δηλαδή του παθολογικού ιστού από τον τράχηλο – μια διαδικασία που συνδέεται με προβλήματα όπως οι πρόωρες γέννες, όπως έχει αποδειχθεί τα τελευταία χρόνια. Ετσι ένα… ανησυχητικό χωρίς λόγο τεστ Παπ δεν είναι ανώδυνο για το μέλλον των γυναικών.

Την ίδια στιγμή και το HPV DNA test, το οποίο σε κάθε περίπτωση είναι πολύ πιο ευαίσθητο από το τεστ Παπ, εμφανίζει μειονεκτήματα, δηλαδή προσδιορίζει την αιτία των αλλοιώσεων μέσω της ταυτοποίησης του ιού HPV, όχι όμως και τη νόσο, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οδηγεί σε υπερδιάγνωση και σε υπερβολικές θεραπείες.

Οι γιατροί φαίνεται ότι αποτελούν καταλυτικό παράγοντα που προκαλεί σύγχυση στις γυναίκες σχετικά με τον εμβολιασμό για τον HPV, σύμφωνα με νέα ελληνική μελέτη.

Τα κονδυλώματα είναι ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, που οφείλεται σε κάποιους τύπους του ιού HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων). Στο 90% των κονδυλωμάτων συναντούμε τους τύπους 6 και 11 του ιού, ενώ στο 5% ευθύνεται ο τύπος 16. Η μετάδοση του ιού των κονδυλωμάτων γίνεται κατεξοχήν με τη σεξουαλική επαφή. Εκτός από την περιοχή του κόλπου και του τραχήλου, τα κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν και στην περιγεννητική περιοχή (γύρω από τα γεννητικά όργανα) και για το λόγο αυτό η χρήση προφυλακτικού ελαττώνει σημαντικά την πιθανότητα λοίμωξης, αλλά δεν προφυλάσσει από τη λοίμωξη 100%. Τα κονδυλώματα είναι πολύ μεταδοτικά (μέσω του ιού HPV) και υπολογίζεται ότι το 75% των γυναικών που έχουν σεξουαλικές επαφές με έναν σύντροφο που έχει κονδυλώματα, θα αναπτύξουν κονδυλώματα και οι ίδιες.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν υπάρχουν έκδηλα συμπτώματα και έτσι η διάγνωση μπορεί να διαφύγει. Τα κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν σαν μονήρη ή και πολλαπλά μικρά μορφώματα, που προεξέχουν από το δέρμα της περιοχής που έχουν προσβάλλει και συνήθως έχουν ανώμαλη επιφάνεια. Εμφανίζονται στον κόλπο, στα μικρά χείλη του αιδοίου και στην περιπρωκτική περιοχή στις γυναίκες, ενώ στους άνδρες συνήθως στην βάλανο του πέους και στο όσχεο, όπως επίσης και στην περιπρωκτική χώρα. Τα κονδυλώματα είναι συνήθως ανώδυνα, αλλά αν έχουν μεγάλο μέγεθος ή είναι πολλά σε αριθμό, μπορεί να σχετίζονται με πόνο, αίσθημα καύσου και κνησμό. Σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να αιμορραγούν με την επαφή.

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων γίνεται με την γυναικολογική εξέταση, τα ευρήματα από το τεστ Παπ και την κολποσκόπηση. Αν υπάρχει αμφιβολία, μπορεί να πραγματοποιηθεί τοπική επάλειψη με αραιό διάλυμα οξεικού οξέος. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί η λήψη βιοψιών από την περιοχή της βλάβης (κυρίως για τον αποκλεισμό προκαρκινικών αλλοιώσεων).

H θεραπεία των κονδυλωμάτων μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού HPV και απαλλάσσει από τα όποια συμπτώματα συνδέονται με αυτόν. Αλλά ακόμα και αν δεν υπάρξει θεραπεία, τα κονδυλώματα μπορεί να υποχωρήσουν από μόνα τους, καθώς ο οργανισμός αντιμετωπίζει τον ιό που τα προκαλεί (περίπου το 30% των κονδυλωμάτων υποχωρούν σε 4 μήνες και το 50% συνολικά σε 2 χρόνια).

Η θεραπεία τους γίνεται συντηρητικά ή επεμβατικά και αποφασίζεται από τον θεράποντα ιατρό ανάλογα με την περίπτωση.

Καμία μέθοδος δεν είναι 100% αποτελεσματική, αλλά όλες έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι με όλες τις μεθόδους υπάρχει ένα ποσοστό επανεμφάνισης των κονδυλωμάτων.

Η συντηρητική θεραπεία αφορά την εφαρμογή ειδικής κρέμας τοπικά. Η κρέμα μπορεί να τοποθετηθεί από την ίδια την ασθενή μετά από σχετική εκπαίδευση. Συνήθως ένας κύκλος θεραπείας διαρκεί 2 μήνες και μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να χρειαστεί επανάληψη του κύκλου. Η επεμβατική αντιμετώπιση αφορά τη χρήση κρυοπηξίας ή και διαθερμίας.

Η διαθερμία απαιτεί αναισθησία (τοπική ή γενική).