Η λαπαροσκόπηση είναι μια χειρουργική τεχνική κατά την οποία η κοιλιακή χώρα (κοιλιά) διογκώνεται με αέριο διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και διαστέλλεται. Ένα μικρό (πάχους 3-11 χιλιοστών) τηλεσκόπιο (που μοιάζει με μακρύ και λεπτό σωλήνα) εισάγεται στη συνέχεια μέσω μίας μικροσκοπικής τομής κάτω ακριβώς από τον ομφαλό, μέσα στην κοιλιακή χώρα. Το τηλεσκόπιο αυτό, το οποίο ονομάζεται λαπαροσκόπιο, διαθέτει μια πηγή φωτός στο άκρο του και μια κάμερα που επιτρέπει στη χειρουργική ομάδα να παρακολουθεί στις οθόνες τηλεοράσεων τι υπάρχει στο εσωτερικό της κοιλιάς σε μεγέθυνση και με πολλές λεπτομέρειες. Το αέριο έχει ήδη προκαλέσει διόγκωση στο εσωτερικό και βοηθά να παραμείνουν χωριστά τα τοιχώματα της κοιλιακής χώρας και τα όργανα μεταξύ τους και έτσι επιτρέπει την άριστη έκθεσή τους. Πραγματοποιούνται πρόσθετες (1 ως 3) τομές των 5-10 χιλιοστών κοντά στο ηβικό οστό για να εισαχθούν μακριά, λεπτά εργαλεία. Τα εργαλεία αυτά αποτελούν ουσιαστικά προέκταση των χεριών του χειρούργου, επιτρέποντάς του να τα χρησιμοποιεί έξω από το σώμα και να πραγματοποιεί χειρουργικές επεμβάσεις στο εσωτερικό της κοιλιακής χώρας.
“Στις μέρες μας η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει πολλές γυναικολογικές εφαρμογές”
Η βίντεο–λαπαροσκόπηση ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, είναι η πραγματοποίηση της λαπαροσκόπησης με τη χρήση ειδικής βιντεοκάμερας προσαρτημένης στο άκρο του λαπαροσκοπίου. Αυτό επιτρέπει στο χειρούργο να παρακολουθεί σε μια οθόνη τηλεόρασης και να πραγματοποιεί τη διαδικασία έχοντας άριστη οπτική και άνετη στάση σώματος.
Το πιο σημαντικό είναι ότι ολόκληρη η αίθουσα του χειρουργείου συμπεριλαμβανομένων των βοηθών χειρουργών, των νοσοκόμων και των γιατρών που παρακολουθούν, έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει στη διαδικασία.
Η τεχνική αυτή παρουσιάστηκε σε ολόκληρο τον κόσμο στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Αυτό προκάλεσε «έκρηξη» στην έρευνα και στις κλινικές εφαρμογές της λαπαροσκόπησης σε ολόκληρο τον κόσμο. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, σχεδόν όλες οι ιδιωτικές ή πανεπιστημιακές γυναικολογικές υπηρεσίες και τα εκπαιδευτικά τους προγράμματα χρησιμοποιούν τη βίντεο-λαπαροσκόπηση, η οποία πλέον θεωρείται ως βασικό στοιχείο φροντίδας για μια σειρά γυναικολογικών επεμβάσεων. Χάρη στη βιντεο-λαπαροσκόπηση, αυτό που έμοιαζε να είναι η διαγνωστική κυρίως διαδικασία ενός μόνο χειρούργου, είναι τώρα η συνδυασμένη προσπάθεια μιας χειρουργικής ομάδας με στόχο την πραγματοποίηση πολλαπλών και πολύπλοκων χειρουργικών επεμβάσεων.
Στις μέρες μας η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει πολλές γυναικολογικές εφαρμογές, όπως οι κύστες ωοθηκών, η αναστροφή σαλπίγγων, η ενδομητρίωση, η υπογονιμότητα, η διαχείριση των ινομυωμάτων, η υστερεκτομή, και επιπλέον παίζει έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στη γυναικολογική ογκολογία.
Στη γυναικολογία σαν διαγνωστικό μέσον χρησιμοποιείται σε πολλές καταστάσεις, όπως:
- Έλεγχος της βατότητας των σαλπίγγων
- ΕνδομητρίωσηΧρόνιο πυελικό άλγος
- Οξύ κοιλιακό άλγος
- Εξωμήτρια εγκυμοσύνη
Επίσης η χρήση της για θεραπευτικούς σκοπούς έχει θέση στις παρακάτω καταστάσεις:
- Αφαίρεση κύστεων ωοθήκης
- Αφαίρεση σάλπιγγας
- Θεραπεία εξωμήτριας εγκυμοσύνης
- Θεραπεία ενδομητρίωσης
- Λύση συμφύσεων
- Λύση της συστροφής εξαρτήματος
- Αφαίρεση ινομυωμάτων
Λαπαροσκόπηση στη Γυναικολογία
Λαπαροσκόπηση για διερεύνηση υπογονιμότητας
Σε περιπτώσεις που υποπτευόμαστε κάποιο μηχανικό πρόβλημα στο αναπαραγωγικό σύστημα (υδροσάλπιγγα, συμφύσεις, συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας) η λαπαροσκόπηση μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση και στη θεραπεία. Με τη μέθοδο αυτή ελέγχουμε απευθείας την βατότητα των σαλπίγγων. Επιπλέον, μπορούμε να εξετάσουμε προσεκτικά το εσωτερικό της πυέλου για τυχόν ύπαρξη εστιών ενδομητρίωσης που μπορεί να σχετίζονται με υπογονιμότητα.
Λαπαροσκόπηση για πυελικό άλγος (οξύ ή χρόνιο)
Σε περιπτώσεις οξέος ή χρόνιου πυελικού άλγους, με τη λαπαροσκόπηση μπορούμε να θέσουμε τη διάγνωση ύπαρξης συμφύσεων, συστροφής εξαρτήματος ή αιμορραγικής κύστης της ωοθήκης και αμέσως να προχωρήσουμε στη θεραπεία.
Λαπαροσκόπηση για εξωμήτρια εγκυμοσύνη
Στις περιπτώσεις που υποπτευόμαστε εξωμήτρια εγκυμοσύνη, η επείγουσα λαπαροσκόπηση θέτει την ακριβή διάγνωση και παράλληλα αντιμετωπίζει αυτήν την δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση.
Λαπαροσκόπηση για κύστεις ωοθήκης
Οι κύστεις ωοθήκης είναι καλοήθη –κατά κανόνα- μορφώματα μέσα στην ωοθηκικό ιστό. Το μέγεθος και η ιστολογική τους ταυτότητα ποικίλλει. Οι λειτουργικές κύστεις (που είναι από τη φύση τους προσωρινές) δεν χρήζουν χειρουργικής επέμβασης, αλλά κάποιες από τις οργανικές (‘μόνιμες’) κύστεις καλό είναι να αφαιρούνται χειρουργικά. Οι πιο συνήθεις τύποι οργανικών κύστεων είναι:
- κυσταδένωμα
- κύστη ενδομητρίωσης (σοκολατοειδής κύστη)
- δερμοειδής κύστη
Αξίζει να τονιστεί ότι πριν από οποιαδήποτε σκέψη για χειρουργική αντιμετώπιση, είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί ο τύπος της κύστης και να αποκλειστεί ο κίνδυνος για κακοήθεια. Για το λόγο αυτό εκτελείται ένα εξειδικευμένο γυναικολογικό υπερηχογράφημα από το οποίο παίρνουμε πληροφορίες για το μέγεθος, το περιεχόμενο (υγρό, συμπαγές), το πάχος του τοιχώματος καθώς και την αιμάτωση της κύστης. Συμπληρωματικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έναν ειδικό αιματολογικό δείκτη που μας βοηθάει στη διάγνωση. Σε κάποιες περιπτώσεις, χρειάζεται να καταφύγουμε και στη μαγνητική τομογραφία, ώστε να προσδιοριστεί καλύτερα η φύση της κύστης.
Οι λόγοι για τους οποίους προχωρούμε σε χειρουργική αφαίρεση των οργανικών κύστεων είναι κυρίως οι εξής:
- Το μέγεθος της κύστης μπορεί να μεγαλώσει με το χρόνο, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη τη χειρουργική αφαίρεσή της και τη διατήρηση όσο περισσότερου υγιούς ωοθηκικού ιστού.
- Υπάρχει κίνδυνος συστροφής της ωοθήκης και του εξαρτήματος, λόγω της αύξησης του βάρους της ωοθήκης από την παρουσία της κύστης.
Η λαπαροσκοπική χειρουργική αφαίρεση όλης της κύστης με την κάψα της, μειώνει την πιθανότητα υποτροπής, διατηρώντας την αναπαραγωγική λειτουργία της υπόλοιπης ωοθήκης. Η νοσηλεία μετά τη λαπαροσκοπική αφαίρεση κύστης ωοθήκης είναι περίπου 24 ώρες. Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία. Η ανάρρωση διαρκεί συνήθως λιγότερο από μία εβδομάδα.
Λαπαροσκόπηση για ενδομητρίωση
Κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης, οι εστίες ενδομητρίωσης καυτηριάζονται και οι κύστεις ενδομητρίωσης της ωοθήκης αφαιρούνται. Συνήθως ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή για 3-6 μήνες μετά τη λαπαροσκόπηση, ώστε να εξασφαλιστεί η μη επανεμφάνιση της πάθησης.
Λαπαροσκοπική υστερεκτομή
Η υστερεκτομή είναι η αφαίρεση της μήτρας με ή χωρίς τις ωοθήκες και μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά. Η νοσηλεία, τις περισσότερες φορές, δεν ξεπερνά τις 48 ώρες και η ανάρρωση είναι πολύ πιο γρήγορη συγκριτικά με την κλασική κοιλιακή υστερεκτομή.