Η ενδομητρίωση είναι μια συχνή γυναικολογική νόσος η οποία ορίζεται ως παρουσία κυττάρων του ενδομητρίου εκτός μήτρας.
Τα αίτια της νόσου αυτής παραμένουν ακόμα ασαφή, μία από τις επικρατέστερες όμως θεωρίες είναι η μεταφορά και έκτοπη εμφύτευση ενδομητρικών κυττάρων κατά την εμμηνορρυσία, μέσω των σαλπίγγων στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να προσβληθούν διάφορα όργανα όπως οι ωοθήκες, ο κόλπος, η ουροδόχος κύστη, το έντερο, το τοίχωμα του περιτοναίου ακόμα και το διάφραγμα.
Η ενδομητρίωση είναι μία από τις κυριότερες αιτίες υπογονιμότητας και εφ’ όσον υπάρχει υποψία της νόσου λόγω κάποιων συμπτωμάτων ή άλλων κλινικοεργαστηριακών εξετάσεων θα πρέπει να αντιμετωπίζεται για να βελτιώσει τα ποσοστά σύλληψης του υπογόνιμου ζευγαριού.
Κύρια συμπτώματα :
- Έντονος πόνος κατά την περίοδο, ο οποίος παρουσιάζεται κάποιες φορές και μερικές μέρες πριν την αρχή της εμμηνορρυσίας
- Αυξημένη αιμορραγία
- Πόνος στη σεξουαλική επαφή
- Πόνος κατά την ούρηση ή την αφόδευση
- Υπογονιμότητα
Η διάγνωση γίνεται :
- Με το υπερηχογράφημα της πυέλου και ιδιαίτερα των έσω γεννητικών οργάνων όπου ένα από τα πιο συχνά ευρήματα είναι η παρουσία χαρακτηριστικών κύστεων στις ωοθήκες
- Από το αναλυτικό γυναικολογικό ιστορικό
- Από τη γυναικολογική εξέταση
- Από τη διαγνωστική λαπαροσκόπηση, η οποία είναι και το κυριότερο διαγνωστικό εργαλείο που με τη βοήθειά του απεικονίζεται σ’ένα μεγάλο βαθμό η έκταση της νόσου και ταυτόχρονα γίνεται η λιγότερο επεμβατική αντιμετώπισή της
- Από την αξονική CT και μαγνητική MRI τομογραφία που μας βοηθάει στη διάγνωση και εύρεση των σοβαρών περιπτώσεων ενδομητρίωσης (εν τω βάθει ενδομητρίωση) DIE (deep infiltrating endometriosis) κατά την οποία μπορεί να έχουμε την παρουσία ενδομητριωσικών όζων διαφόρων μεγεθών ή παρουσία εστιών όπου η βλάβη επεκτείνεται σε βάθος και χρειάζονται ιδιαίτερη χειρουργική προσέγγιση και ικανότητα.
Ανάλογα με την ηλικία, τα συμπτώματα και τα ευρήματα, η θεραπεία μπορεί να είναι :
- Συντηρητική : φαρμακευτική αγωγή (αντισυλληπτικά, GnRH ανάλογα)
- Ελάχιστα επεμβατική : λαπαροσκόπηση κλασσική ή ρομποτικά υποβοηθούμενη, κατά την οποία μπορεί να γίνει από μία απλή αφαίρεση ενδομητριωσικής κύστης και εξάχνωση ενδομητριωσικών εστιών, μέχρι και λύση συμφύσεων και ριζικότερη χειρουργική επέμβαση, όπως υστερεκτομή άνευ ή μετά των εξαρτημάτων σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας με σοβαρότερη μορφή νόσου.
Σε πολλές μελέτες έχει γίνει αποδεκτή η θεωρία της κληρονομικής προδιάθεσης καθώς και η συμμετοχή ανοσολογικών, ορμονικών και βιοχημικών παραγόντων στη δημιουργία ενδομητριωσικών εστιών.
Σε χρόνιες καταστάσεις που δεν αντιμετωπίζονται, η ενδομητρίωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας και γι’ αυτό σε υπογόνιμες γυναίκες η παρουσία ενδομητρίωσης ανέρχεται σε ποσοστό 20-30-%.
Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης μπορεί να επηρεάσουν ψυχολογικά τη γυναίκα και πολύ συχνή είναι η παρουσία κατάθλιψης και οι αγχώδεις εκδηλώσεις.
Πολύ συχνά στην ενδομητρίωση αξιολογείται και ο βιοχημικός δείκτης CA125.